Öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz etmesi için kanunda belirli bir usul gösterilmiştir. Bu usule uygun olarak öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz edilmesi durumunda, haklarında verilen disiplin cezası daha kesinleşmeden iptal edilebilecektir. Ancak bu disiplin cezalarına itiraz usulu sürelere ve teknik bilgilere dayalı olduğundan, öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz konusunda uzman bir avukat tarafından konunun takip edilmesi önemlidir. Öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz edebilmesi için öncelikle cezaya konu olay için kim tarafından araştırma yapıldığı, bu kişinin kanunen araştırma yapma yetkisinin olup olmadığı incelenmelidir. Sonrasında bu cezanın kim tarafından verildiğinin bilinmesi, bu kişi ve/veya kurulun söz konusu disiplin cezasını vermeye yetkili olup olmadığı incelenir. Son olarak da disiplin cezasına konu olayın disiplin cezasını gerektirip gerektirmediği, eğer gerekiyorsa bile fiile uygun bir cezanın mı yoksa daha ağır bir yaptırımın mı uygulandığı tespit edilmelidir. Bu yazımızda öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz yolunu açıklamaya çalışacağız.
1) Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Kim Tarafından Verilebilir?
Öğretmenlerin disiplin cezaları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na dayanılarak verilmektedir. Bu kanunda öğretmenlerin disiplin cezalarının hangilerinin kim tarafından verileceği açıklanmıştır. 657 sayılı kanunla birlikte, 3935 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği ile 02.01.2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği'nde ayrıntılı bir şekilde öğretmenlerin disiplin cezalarını verebilecek kişi ve/veya kurullar gösterilmiştir.
657 sayılı Kanuna göre, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verilir. Devlet memurluğundan çıkarma cezası amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir. Disiplin ve soruşturma işlerinde kanunlarla verilen görevleri yapmak üzere Kurum merkezinde bir Yüksek Disiplin Kurulu ile her ilde, bölge esasına göre çalışan kuruluşlarda bölge merkezinde ve kurum merkezinde ayrıca Milli Eğitim müdürlüklerinde birer Disiplin Kurulu bulunur.
İl Milli Eğitim Müdürlüklerinde, İl Milli Eğitimi Müdürü'nün disiplin amiri Vali; İl Milli Eğitim Müdürlüklerinde çalışan diğer personelin ise disiplin amiri İl Milli Eğitim Müdürü'dür.
İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde, İlçe Milli Eğitimi Müdürü'nün disiplin amiri Kaymakam; İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde çalışan diğer personelin ise disiplin amiri İlçe Milli Eğitim Müdürü'dür.
Açık Öğretim İmam Hatip Lisesi, Açık Öğretim Lisesi, Açık Öğretim Ortaokulu, Mesleki Açık Öğretim Lisesi ve Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu müdürlerinin disiplin amiri Daire Başkanı, adı geçen kurumlarda çalışan diğer personelin disipli amiri ise kurumun müdürüdür.
Özel Eğitim Okulları ve Merkezleri, Okulöncesi Eğitim Kurumları, İlköğretim Kurumları, Ortaöğretim Kurumları, Olgunlaştırma Enstitüleri, Özel Eğitim Kurumları müdürlerinin disiplin amiri, ilçede İlçe Milli Eğitim Müdürü, ilçe teşkilatı olmayan il merkezlerinde İl Milli Eğitim Müdürü; adı geçen kurumlara bağlı olarak çalışan diğer personelin disiplin amiri ise çalışılan kurumun müdürüdür.
2) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarında Zamanaşımı
Öğretmenlerin disiplin cezalarına konu fiillerin, bu fiilleri işleyenler hakkında fiillerin işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenildiği tarihten itibaren;
-Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,
-Memurluluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Yani söz konusu disiplin cezasına konu fiil hakkında, fiili işleyene ceza verilemez. Ayrıca, disiplin cezasını gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Yani öğretmenlerin disiplin cezasına konu fiilin öğretmen tarafından işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenildiğinin üzerinden bir ay geçmeden disiplin soruşturması başlamış olsa bile, soruşturma iki sene içerisinde sonuçlandırılarak ceza verilmediği takdirde, artık söz konusu olay için disiplin cezası verilemez.
3) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarına Karar Verilme Süresi
Disiplin amirleri uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün içinde vermek zorundadırlar. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası, kararını bildirmek üzere yetkili disiplin kuruluna 15 gün içinde tevdi edilir. Disiplin kurulu, dosyayı aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde soruşturma evrakına göre kararını bildirir. Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosya, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren azami altı ay içinde bu kurulca, karara bağlanır.
4) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarına İtiraz Yolu
Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir. İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.
İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır. İtirazın kabulü hâlinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.
Yüksek disiplin kurulları kendilerine intikal eden dosyaların incelenmesinde, gerekli gördükleri takdirde, ilgilinin özlük dosyasını ve her nevi evrakı incelemeye, ilgili kurumlardan bilgi almaya, yeminli tanık ve bilirkişi dinlemeye veya niyabeten dinletmeye, mahallen keşif yapmaya veya yaptırmaya yetkilidirler.
Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmıyan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Hakkında memurluktan çıkarma cezası istenen memur, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.
Aynı olaydan dolayı memur hakkında ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktiremez. Memurun ceza kanununa göre mahküm olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezasının uygulanmasına engel olamaz
Kesinleşen disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilir. Dava açma süresi, kesinleşen cezanın personele tebliğinden itibaren başlar.
5) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Uygulanması
Disiplin cezaları verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır. Aylıktan kesme cezası, cezanın veriliş tarihini takip eden aybaşında uygulanır. Verilen disiplin cezaları üst disiplin amirine, Devlet memurluğundan çıkarma cezası ayrıca Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Aylıktan kesme cezası ile tecziye edilenler 5 yıl, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar.
6) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Özlük Dosyalarından Silinmesi
Disiplin cezaları memurun özlük dosyasına işlenir. Devlet memurluğundan çıkarma cezasından başka bir disiplin cezasına çarptırılmış olan memur uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından 5 sene, diğer cezaların uygulanmasından 10 sene sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezalarının özlük dosyasından silinmesini isteyebilir. Memurun, belirtilen süreler içerisindeki davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilelerek bu karar özlük dosyasına işlenir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının özlük dosyasından çıkarılmasında disiplin kurulunun mütalaası alındıktan belirtilen süreler içerisindeki davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilelerek bu karar özlük dosyasına işlenir.
Comments