Öğretmenlerin Disiplin Cezalarına İtiraz

Öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz etmesi için kanunda belirli bir usul gösterilmiştir. Bu usule uygun olarak öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz edilmesi durumunda, haklarında verilen disiplin cezası daha kesinleşmeden iptal edilebilecektir. Ancak bu disiplin cezalarına itiraz usulu sürelere ve teknik bilgilere dayalı olduğundan, öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz konusunda uzman bir avukat tarafından konunun takip edilmesi önemlidir. Öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz edebilmesi için öncelikle cezaya konu olay için kim tarafından araştırma yapıldığı, bu kişinin kanunen araştırma yapma yetkisinin olup olmadığı incelenmelidir. Sonrasında bu cezanın kim tarafından verildiğinin bilinmesi, bu kişi ve/veya kurulun söz konusu disiplin cezasını vermeye yetkili olup olmadığı incelenir. Son olarak da disiplin cezasına konu olayın disiplin cezasını gerektirip gerektirmediği, eğer gerekiyorsa bile fiile uygun bir cezanın mı yoksa daha ağır bir yaptırımın mı uygulandığı tespit edilmelidir. Daha önce başka bir yazımızda öğretmenlerin disiplin cezalarının neler olduğunu açıklamıştık. Bu yazımızda ise öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz yolunu açıklamaya çalışacağız.

1) Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Kim Tarafından Verilebilir?

Öğretmenlerin disiplin cezaları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na dayanılarak verilmektedir. Bu kanunda öğretmenlerin disiplin cezalarının hangilerinin kim tarafından verileceği açıklanmıştır. 657 sayılı kanunla birlikte, 3935 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği ile 02.01.2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği'nde ayrıntılı bir şekilde öğretmenlerin disiplin cezalarını verebilecek kişi ve/veya kurullar gösterilmiştir.

657 sayılı Kanuna göre, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verilir. Devlet memurluğundan çıkarma cezası, amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir. Disiplin ve soruşturma işlerinde kanunlarla verilen görevleri yapmak üzere Kurum merkezinde bir Yüksek Disiplin Kurulu ile her ilde, bölge esasına göre çalışan kuruluşlarda bölge merkezinde ve kurum merkezinde ayrıca Milli Eğitim müdürlüklerinde birer Disiplin Kurulu bulunur.

İl Milli Eğitim Müdürlüklerinde, İl Milli Eğitimi Müdürü'nün disiplin amiri Vali; İl Milli Eğitim Müdürlüklerinde çalışan diğer personelin ise disiplin amiri İl Milli Eğitim Müdürü'dür.

İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde, İlçe Milli Eğitimi Müdürü'nün disiplin amiri Kaymakam; İlçe Milli Eğitim Müdürlüklerinde çalışan diğer personelin ise disiplin amiri İlçe Milli Eğitim Müdürü'dür.

Açık Öğretim İmam Hatip Lisesi, Açık Öğretim Lisesi, Açık Öğretim Ortaokulu, Mesleki Açık Öğretim Lisesi ve Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu müdürlerinin disiplin amiri Daire Başkanı, adı geçen kurumlarda çalışan diğer personelin disiplin amiri ise kurumun müdürüdür.

Özel Eğitim Okulları ve Merkezleri, Okulöncesi Eğitim Kurumları, İlköğretim Kurumları, Ortaöğretim Kurumları, Olgunlaştırma Enstitüleri, Özel Eğitim Kurumları müdürlerinin disiplin amiri, ilçede İlçe Milli Eğitim Müdürü, ilçe teşkilatı olmayan il merkezlerinde İl Milli Eğitim Müdürü; adı geçen kurumlara bağlı olarak çalışan diğer personelin disiplin amiri ise çalışılan kurumun müdürüdür.

2) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarında Zamanaşımı

Öğretmenlerin disiplin cezalarına konu fiillerin, bu fiilleri işleyenler hakkında fiillerin işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenildiği tarihten itibaren;

-Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,

-Memurluluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Yani söz konusu disiplin cezasına konu fiil hakkında, fiili işleyene ceza verilemez. Ayrıca, disiplin cezasını gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Yani öğretmenlerin disiplin cezasına konu fiilin öğretmen tarafından işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenildiğinin üzerinden bir ay geçmeden disiplin soruşturması başlamış olsa bile, soruşturma iki sene içerisinde sonuçlandırılarak ceza verilmediği takdirde, artık söz konusu olay için disiplin cezası verilemez.

3) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarına Karar Verilme Süresi

Disiplin amirleri uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün içinde vermek zorundadırlar. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası, kararını bildirmek üzere yetkili disiplin kuruluna 15 gün içinde tevdi edilir. Disiplin kurulu, dosyayı aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde soruşturma evrakına göre kararını bildirir. Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosya, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren azami altı ay içinde bu kurulca, karara bağlanır.

4) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarına İtiraz Yolu

Disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir. İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir.

İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır. İtirazın kabulü hâlinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.

Yüksek disiplin kurulları kendilerine intikal eden dosyaların incelenmesinde, gerekli gördükleri takdirde, ilgilinin özlük dosyasını ve her nevi evrakı incelemeye, ilgili kurumlardan bilgi almaya, yeminli tanık ve bilirkişi dinlemeye veya niyabeten dinletmeye, mahallen keşif yapmaya veya yaptırmaya yetkilidirler.

Devlet memuru hakkında savunması alınmadan disiplin cezası verilemez. Soruşturmayı yapanın veya yetkili disiplin kurulunun 7 günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen bir tarihte savunmasını yapmıyan memur, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Hakkında memurluktan çıkarma cezası istenen memur, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü veya yazılı olarak kendisi veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.

Aynı olaydan dolayı memur hakkında ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktiremez. Memurun ceza kanununa göre mahküm olması veya olmaması halleri, ayrıca disiplin cezasının uygulanmasına engel olamaz

Kesinleşen disiplin cezalarına karşı iptal davası açılabilir. Dava açma süresi, kesinleşen cezanın personele tebliğinden itibaren başlar.

5) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Uygulanması

Disiplin cezaları verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır. Aylıktan kesme cezası, cezanın veriliş tarihini takip eden aybaşında uygulanır. Verilen disiplin cezaları üst disiplin amirine, Devlet memurluğundan çıkarma cezası ayrıca Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Aylıktan kesme cezası ile tecziye edilenler 5 yıl, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası ile tecziye edilenler 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar.

6) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Özlük Dosyalarından Silinmesi

Disiplin cezaları memurun özlük dosyasına işlenir. Devlet memurluğundan çıkarma cezasından başka bir disiplin cezasına çarptırılmış olan memur uyarma ve kınama cezalarının uygulanmasından 5 sene, diğer cezaların uygulanmasından 10 sene sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezalarının özlük dosyasından silinmesini isteyebilir. Memurun, belirtilen süreler içerisindeki davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilelerek bu karar özlük dosyasına işlenir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının özlük dosyasından çıkarılmasında disiplin kurulunun mütalaası alındıktan belirtilen süreler içerisindeki davranışları, bu isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, isteğinin yerine getirilmesine karar verilelerek bu karar özlük dosyasına işlenir.

7) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının İptali Dava Yolu

Öğretmenlerin disiplin cezaları alması kendilerine hem maddi hem de manevi olarak zarar verecektir. Öğretmenler disiplin cezaları sebebiyle manevi olarak zarar görecektir, çünkü; haksız yere alınan cezalar veya gereğinden fazla alınan cezalar öğretmenleri manevi olarak yıpratacaktır.

Çalışma hayatı boyunca anlatmak ve göstermekle yükümlü olan öğretmenler, bir taraftan da savunma verme, dilekçe yazma ve haklarında açılan soruşturmaları takip etmek zorunda kalmaktadır. Ders öncesi hazırlık yapılması gerekmesi, günümüzde dikkat eksikliğinin artması sebebiyle zaten külfetli olan ders anlatma ve sınıfa hakimiyet kurmanın gittikçe zorlaşması, okulda ders sonrası öğrencinin gelişimi için öğrenciye verilen ödev ve görevlerin geri dönüşleriyle ilgilenilmesinin gerekmesi, veliler ile okul dışında mesai saatleri haricinde dahi iletişime girilmesinin gerekmesi gibi pek çok husus, öğretmenlerin görevlerinin zorluklarındandır. Bunca zorluklarla işini yapan öğretmenlerin haksız yere soruşturma geçirmesi ve disiplin cezası alması kendilerini manevi olarak yıpratacaktır.

Öğretmenlerin disiplin cezaları alması, kendilerine maddi olarak da zarar verecektir. Aylıktan kesme, memurluktan çıkarma gibi bir ceza alınması durumunda zaten doğrudan doğruya öğretmenin maddi durumu etkilenecektir. Bunun yanında bazı hallerde, yüksek görevlere gelerek maaşlarının artması imkanı olan öğretmenler, disiplin cezası almaları halinde bu kadrolara atanamayacaktır. Anlattığımız tüm bu sebeplerle öğretmenlere verilen disiplin cezalarına itiraz edilmesine rağmen iptal edilmemesi durumunda, dava açılması genel olarak tavsiye edilmektedir.

Öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davalarında bilinmesi gereken temel bazı hususlar bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir:

• Dava açma süresi: Öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali için dava açılmak istenmesi halinde, bunun belli bir süre içerisinde yapılması gerekmektedir. Bu süre, ilgili disiplin cezasının kişiye tebliğ edilmesinden itibaren 60 gündür. Bu süre içerisinde dava açılmazsa dava yolu kapalı hale gelir. Yani eğer süresi içerisinde gerekli başvurular yapılmamışsa, artık öğretmene verilen disiplin cezasının iptal edilmesi mümkün olmaz.

• Dava dilekçesinin hazırlanması: Dava dilekçesinde, verilen disiplin cezasının neden hukuka aykırı olduğunun ispat edilmesi gerekmektedir. Bunun için öğretmenlerin disiplin cezalarının neler olduğu ve hangi şartlarda verilebileceğinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Ayrıca dava dilekçesinde, verilen disiplin cezasının hukuka aykırı olduğunu gösteren delillerden de ayrıntılı olarak bahsedilmeli, gerektiği halde tanık gösterilmelidir.

• Davanın açılacağı görevli ve yetkili mahkemenin tespiti: Öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davaları, öğretmenin görev yaptığı yerdeki İdare Mahkemesinde açılmalıdır. Bu davalarda istenen şey, “idarenin haksız yere verdiği disiplin cezası işleminin iptali”dir.

Davanın usule uygun bir şekilde açılmasından sonra ilk derece mahkemesinde disiplin cezasının iptal edilmemesi halinde, davanın sırasıyla istinafa ve temyize taşınması gerekecektir. Öğretmenlerin disiplin cezalarının itiraz ve iptali için bilinmesi gereken kanun, yönetmelik ve mahkeme kararları gibi özel bilgi gerektiren birçok hukuki konu olduğu; dilekçe içeriklerinin oluşturulması, dava süreçleri, mahkeme aşamaları gibi tecrübe gerektiren konular bulunması sebebiyle, öğretmenlerin kendi başına bu iptal davalarını takip edebilmeleri zor olmaktadır. Bu sebeple davanın açılması ve takibi konusunda bir avukatla görüşülmesinde fayda bulunmaktadır. Özellikle de memur hakları, memur disiplin hukuku, öğretmen hakları konusunda uzman avukatlar tarafından bu davaların takip edilmesi hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından önemlidir.

8) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının İptali Davalarının Mahkeme Masrafı Ne Kadardır?

Mahkeme masrafları birçok giderden oluşmaktadır. Bunlar tebligat giderleri, dava açma harçları ve başvuru harçları gibi farklı isimlerle adlandırılmaktadır. Kısaca belirtmek gerekirse öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davalarında ödenmesi gereken mahkeme masrafları 2024 yılı için 3.000,00.-TL (üç bin türk lirası) civarındadır.

9) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının İptali Davalarının Avukatlık Masrafları Ne Kadardır?

Ülkemizde vatandaşlar arasında yapılacak sözleşmeler konusunda sözleşme özgürlüğü vardır. Yani taraflar yapacağı sözleşmeleri özgürce düzenleyebilmekte, ücretleri istedikleri gibi anlaşabilmektedir. Bu sebeple avukatların, öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davalarında isteyebilecekleri ücret için üst bir sınır yoktur. Ancak her sene yayınlanan Avukatlık Ücret Tarifesi bulunmaktadır. Avukatlar bu tarifenin altındaki ücretlere dava alamamaktadır. Bu tarifeye göre ise, avukatların 2024 yılı için öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davalarında talep edebilecekleri en az ücret 18.000,00.-TL (on sekiz bin türk lirası) olarak belirlenmiştir.

10) Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının İptali Davaları Ne Kadar Sürer?

Disiplin cezalarının iptali davaları idari dava türlerindendir. İdari davalar öncelikle ilk derece mahkemesi olan İdare Mahkemesi’nde açılır. Bu mahkemede disiplin cezasının iptal edilmemesi halinde, dava bir üst mahkeme olan Bölge İdare Mahkemesi’ne istinaf edilerek taşınır. Yine burada da ceza iptal edilmezse, dava temyiz yoluyla Danıştay’a taşınır. Tüm bu süreçler, öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davalarının ne kadar süreceğini belirlemektedir. Genellikle ilk derece mahkemesi olan idare mahkemesi davaya ilişkin kararını 1 sene içerisinde verir. Davanın Bölge İdare Mahkemesi’ne taşınması halinde ise, bu mahkemece karar verilmesi genellikle 2 sene sürmektedir. Davanın Danıştay’a taşınması halinde ise, Danıştayca karar verilmesi genellikle 3 sene sürmektedir. Dolayısıyla öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davaları genellikle 6 – 7 sene sürmektedir.

Öğretmenlerin disiplin cezalarının neler olduğu, öğretmenlerin disiplin cezaları almaları halinde neler yapabilecekleri, öğretmenlerin disiplin ceza soruşturmalarına karşı yapılması gerekenler, öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davaları gibi konularda bilgi almak isterseniz tarafımızla sitemizde bulunan iletişim kanallarımızdan, telefon ve whatsapp yollarıyla iletişime geçebilirsiniz.